2η Διαδρομή - Ντολτσό

Ναός νεότερης αρχιτεκτονικής που κτίστηκε το 1857, και διακοσμήθηκε κατά την ίδια χρονική περίοδο, καθώς αναγράφεται σε εντοιχισμένη πλάκα στη δυτική όψη. Ο ρυθμός του κτίσματος είναι τρίκλιτη βασιλική και τη διακόσμησή του έχει κάνει ο ζωγράφος Μαχαίρας, ο οποίος έχει εικονογραφήσει και άλλους ναούς στην Καστοριά, όπως τον Άγιο Λουκά και τον Άγιο Νικόλαο τον Πετρίτη. Ο ναός έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο επίσης του 1857, ενώ το ταβάνι του είναι διακοσμημένο με στοιχεία που χρησιμοποιούσαν εκείνη την περίοδο για τη διακόσμηση των αρχοντικών της περιοχής. Από τις οκτώ προσωπογραφίες που αναφέρει η επιγραφή, σώζονται δύο, του Αγίου Ευθυμίου και της Αγίας Κυριακής.

Η πλατεία Ντολτσό είναι επίσης γνωστή και ως πλατεία των Αδελφών Εμμανουήλ. Βρίσκεται στην ΝΑ χαμηλή περιοχή της πόλης. Αποτελούσε παλιά το εμπορικό κέντρο της πόλης με τη μεγαλύτερη κίνηση κι έχει συνδεθεί με την οικονομική, την κοινωνική και την πολιτιστική ζωή της παλιάς Καστοριάς. Η περιοχή του Ντολτσού ήταν η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Καστοριάς και γύρω από την πλατεία υπήρχαν πολλά μαγαζιά, η δε αγορά που γινόταν εκεί εξυπηρετούσε και τις γύρω περιοχές. Στην πλατεία γινόταν και διάφορες εκδηλώσεις. Εκεί καταλήγουν και σήμερα τα μπουλούκια των καρναβαλιών μετά την παρέλαση. Εκεί έστηναν το Πάσχα τις ροδάνες. Η πλατεία έπαιξε σημαντικό ρόλο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Το 1872 η τουρκική κυβέρνηση θέλησε να την εκποιήσει. Η χριστιανική κοινότητα μεσολάβησε στις τουρκικές αρχές και κατάφερε να παραμείνει σ’ αυτή για να τη χρησιμοποιεί για τις διασκεδάσεις της.

Μονόχωρη ξυλόστεγη βασιλική με ανοικτό προστώο στη νότια πλευρά. Ο Άγιος Ανδρέας του Καρύδη, πρόκειται για ένα μνημείο του 18ου αιώνα, το οποίο δέχθηκε κάποιες επισκευές στο 19ο αιώνα. Στον εσωτερικό χώρο μπορεί να θαυμάσει κανείς το ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο καθώς και τις εικόνες που φέρει, οι οποίες τοποθετούνται χρονικά στο έτος 1776. Την πληροφορία αυτή την παίρνουμε από την επιγραφή που υπάρχει πάνω στην εικόνα του Αγίου Ανδρέα. Οι εικόνες του τέμπλου, οι οποίες σώζονται σε καλή κατάσταση, από αριστερά προς τα δεξιά είναι: ο Άγιος Χαράλαμπος, οι Τρεις Ιεράρχες, η Παναγία η Βρεφοκρατούσα, ο Χριστός Παντοκράτωρ, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και τέλος, ο Άγιος Ανδρέας.

Μικρός, μονόχωρος ναός που βρίσκεται στον παραδοσιακό οικισμό του Ντολτσού, στην πόλη της Καστοριάς. Η ξυλόστεγη βασιλική χτίστηκε στις αρχές του 18ου αιώνα, το 1711. Σήμερα σώζεται το ξυλόγλυπτο τέμπλο της με πέντε μεγάλες εικόνες καθώς και τμήματα από τις τοιχογραφίες στα ανατολικά και δυτικά μέρη του ναού, ενώ στο νάρθηκα οι τοιχογραφίες που σώζονται είναι σε κακή κατάσταση. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο από αριστερά προς τα δεξιά φέρει τις εξής εικόνες: Άγιος Αθανάσιος, Παναγία Ελπίς, Χριστός Παντοκράτωρ, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και Άγιος Νικόλαος, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο ναός.

Το Ναό των Αγίων Αναργύρων μπορεί κανείς να επισκεφθεί στην παραδοσιακή περιοχή Ντολτσό. Η εκκλησία ενοριακά ανήκει στην συνοικία Καρύδη. Μπορεί να θαυμάσει κανείς τον ιδιαίτερο μεταβυζαντινό χαρακτήρα της, ενώ αφορά στον αρχιτεκτονικό της τύπο, ανήκει σε αυτόν της τρίκλιτης βασιλικής. Υπολογίζεται δε ότι έχει κατασκευαστεί γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα. Στην ίδια θέση παλιότερα υπήρχε ένας ναός μικρότερου μεγέθους, του οποίου το τέμπλο και οι εικόνες φαίνεται ότι εντάχθηκαν στη νέα πια κατασκευή. Όμως, όπως συμβαίνει συνήθως στις κατασκευές αυτού του είδους, το τέμπλο διακοσμήθηκε εκ νέου και οι εικόνες επιζωγραφίστηκαν, όπως φαίνεται, τον Απρίλιο του 1864.

Η Αγία Παρασκευή βρίσκεται στην παραδοσιακή συνοικία Ντολτσό της Καστοριάς. Ιερό κτίσμα που κατασκευάστηκε πάνω σε παλαιότερο ναό που είχε υποστεί σοβαρές ζημιές, στα τέλη του 19ου αιώνα (έτος κατασκευής 1899). Την εγκυρότητα αυτής της πληροφορίας καταμαρτυρούν οι εικόνες που υπάρχουν στο ξυλόγλυπτο τέμπλο, που προηγούνται χρονικά της κατασκευής του ναού. Οι περισσότερες αγιογραφίες τους είναι επιζωγραφισμένες, όμως δεν είναι δύσκολο να διακρίνουμε ότι είναι πολύ παλαιότερες. Υπάρχει μια επιγραφή με μολύβι πίσω από μια εικόνα. Οι εικόνες του τέμπλου από αριστερά προς τα δεξιά είναι οι: Άγιος Αχίλλειος, Άγιος Χαράλαμπος, Παναγία, Χριστός Παντοκράτωρ, Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, Μεταμόρφωση και Άγιος Λουκάς.